Een ontspoorde cyclus

Maantijd, vrouwencyclus. De grote fasen in het leven van een vrouw verlopen volgens het ritme van een hormonenorkest, met hun impact op zowel lichaam als geest. Precies wat een vrouw zo uniek maakt.

Maar het leven van een vrouw kan ook met talrijke ongemakken gepaard gaan, voor velen als gevolg van een verstoord hormonaal evenwicht, verminderde weerstand tegen stress of kwetsbaar immuunsysteem.

Een ontspoorde cyclus, stemmingswisselingen, spanning in de borsten... niet te verwaarlozen kwaaltjes want maar liefst 30 tot 40% van de vrouwen heeft er last van.

Het premenstrueel syndroom of PMS

Definitie en vastgestelde klachten

Het PMS wordt omschreven als een geheel van lichamelijke of psychische klachten die de levenskwaliteit van de vrouw aantasten en een cyclisch, door de menstruatie bepaald, karakter hebben.

Zij verschijnen enkele dagen vóór de maandstonden (7 tot 10 dagen) en verdwijnen zodra de menstruatie doorbreekt. 30 tot 40% van de vrouwen heeft er last van, zelfs bij gebruik van de pil, en bij 3 tot 8% gaat het zelfs om ernstige klachten. Het syndroom treedt op bij vrouwen vanaf gemiddeld 20 jaar... tot de perimenopauze.

Het PMS kan verschijnen of verergeren in de perimenopauze (periode van vaak verschillende jaren, die de menopauze voorafgaat), zowel in intensiteit als in duur. Tot 70% van de vrouwen heeft last van spanning in de borsten tijdens de perimenopauze.

De oorzaken

Het PMS is een complex syndroom, dat ook nu nog niet volledig begrepen wordt. Zowel erfelijke, hormonale als voedingsgerelateerde oorzaken zouden een rol spelen.

  • Het tijdstip waarop de PMS-klachten verschijnen en verdwijnen laat vermoeden dat hormonale schommelingen een doorslaggevende factor zijn, net als een grotere gevoeligheid voor circulerende hormonen2
  • Hormonale schommelingen werken in op de concentratie aan neuromediatoren (serotonine, GABA, dopamine) en zijn verantwoordelijk voor de vastgestelde psychische en gedragsgerelateerde klachten2-3-4-5-6.

2. Hantsoo L et al. Premenstrual Dysphoric Disorder: Epidemiology and Treatment. Curr Psychiatry Rep. 2015 Nov;17(11):87.
3. Schüle C et al. The role of allopregnanolone in depression and anxiety. Prog Neurobiol. 2014 Feb;113:79-87.)
4. Kugaya A et al. Increase in prefrontal cortex serotonin 2A receptors following estrogen treatment in postmenopausal women. Am J Psychiatry. 2003 Aug;160(8):1522-4.
5. Bertrand PP et al. The effect of low estrogen state on serotonin transporter function in mouse hippocampus: a behavioral and electrochemical study. Brain Res. 2005 Dec 7;1064(1-2):10-20.
6. Huo L et al. Risk for premenstrual dysphoric disorder is associated with genetic variation in ESR1, the estrogen receptor alpha gene. Biol Psychiatry. 2007 Oct 15;62(8):925-33.

  • Op het vlak van de nutriënten komen de vitaminen van de B-groep tussenbeide in de synthese van de neurotransmitters. Elk tekort, vooral van vitamine B2, B3 en B6, kan dan ook een verstoord evenwicht van serotonine en dopamine in de hand werken. Vrouwen met PMS-klachten hebben vaker een lagere magnesium/calciumverhouding in het bloed. Dit onevenwicht kan invloed hebben op stemmingswisselingen. Bij 1/3 van de vrouwen met het PMS wordt ook een magnesiumtekort vastgesteld. 7 Vitamine B6 en magnesium zijn verder ook essentieel voor de werking van een enzym dat de omega 6-vetzuren omzet in erkende ontstekingsremmende bestanddelen of «rustbrengende prostaglandines» (Dr. Kousmine). Welnu, in geval van het PMS wordt een daling van deze bestanddelen vastgesteld. 8 We merken ook op dat dit enzym sterk daalt in geval van chronische stress. Hetzelfde geldt overigens voor de magnesiumvoorraad.

7. Saeedian Kia A et al. The Association between the Risk of Premenstrual Syndrome and Vitamin D, Calcium, and Magnesium Status among University Students: A Case Control Study. Health Promot Perspect. 2015 Oct 25;5(3):225-30.
8. Rocha Filho et al. Essential fatty acids for premenstrual syndrome and their effect on prolactin and total cholesterol levels : a randomized, double blind, placebo-controlled study. Reproductive Health 2011, 8:2.

Daarnaast werken sommige factoren het PMS in de hand: stress, die de klachten verergert, slaaptekort, roken, te suikerrijke voeding, alcohol, cafeïnehoudende dranken.

Voedings- en levensstijlmaatregelen

Levensstijl

  • Vermijd blootstelling aan stress, leer u ontspannen, afstand nemen...
  • Beweeg regelmatig.
  • Slaap goed.

Voeding

  • Eet minder zout en suiker om het opgeblazen gevoel te verminderen.
  • Let op dagelijkse aanvoer van vitamine B2 (orgaanvlees, soja, eieren, graanproducten, hazelnoten...), B3 (orgaanvlees, vette vis, peulvruchten, gedroogde vruchten...), B6 (orgaanvlees, vette vis, banaan, volle rijst, linzen...) en D (vette vis, eidooier...). Maar ook van calcium (zeeproducten, kool, amandelen, zuivelproducten...) en magnesium (alikruiken, pure chocolade, oliehoudende zaden, volle graanproducten)...
  • Verminder het verbruik van cafeïne in alle vormen: koffie, thee...
  • Gebruik olie uit eerste koude persing, vooral teunisbloemolie («vrouwenolie» genoemd) of bernagieolie.